Wypadek! I co teraz?

W razie wystąpienia wypadku w pracy przedewszystkim zachowaj spokój i trzeźwe myślenie! Na szukanie przyczyn i winnych przyjdzie czas, ale najpierw zadbaj o kilka podstawowych spraw. Najważniejsze to zabezpieczenie miejsca wypadku przed dalszym zagrożeniem, by wypadkowi nie uległy kolejne osoby. Następnie udzielenie pierwszej pomocy poszkodowanemu, a w razie potrzeby wezwanie służb specjalistycznych jak straż pożarna czy pogotowie ratunkowe. Oczywiście jeśli pracownik uderzy się młotkiem w palec to nie wezwiemy straży pożarnej i pogotowia, ale jeśli na pracownika zawali się jakaś konstrukcja spod której własnymi siłami nie będziemy w stanie go wyciągnąć, to już wezwanie straży pożarnej jest jak najbardziej na miejscu, a podejrzenie urazu kręgosłupa u poszkodowanego będzie wskazaniem do wezwania pogotowia ratunkowego. Może też wystąpić potrzeba wezwania innych służb jak pogotowie energetyczne, gazowe czy tym podobne - wszystko zależy od rodzaju zagrożenia i ewentualnej potrzeby. Po udzieleniu pierwszej pomocy poszkodowanemu należy zabezpieczyć miejsce wypadku przed jakimikolwiek zmianami i za to odpowiada pracodawca.

Dalej niestety zaczynają się różne możliwości postępowania w zależności od okoliczności, a dokładniej głównie od rodzaju wypadku.

Rodzaje wypadków

W zależności od rodzaju urazu wypadki dzielimy na lekkie, ciężkie i śmiertelne. Wypadki śmiertelne to takie, w wyniku których dochodzi do śmierci poszkodowanego pracownika natychmiast, bądź do pół roku od chwili wypadku. Wypadki ciężkie to takie, gdzie u poszkodowanego dochodzi do ciężkiego uszkodzenia ciała, takiego jak: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej lub innego uszkodzenia ciała albo rozstroju zdrowia, naruszającego podstawowe funkcje organizmu, trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie albo trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała. Pozostałe wypadki to wypadki lekkie.

Ze względu na ilość poszkodowanych wypadki dzielimy na indywidualne i zbiorowe. Zbiorowy wypadek to taki, gdzie w wyniku tej samej przyczyny wypadkowi ulegają co najmniej dwie osoby. Dla ścisłości muszę też dodać co to w ogóle jest wypadek w pracy, bo o takich wypadkach tu mowa - to zdarzenie nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną, które spowodowało uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą. To tak w skrócie; trochę bardziej szczegółowa definicja znajduje się w § 3 Ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Dalsze postępowanie

W przypadku wystąpienia wypadków ciężkich, śmiertelnych i zbiorowych należy powiadowmić o takim prokuraturę oraz Państwową Inspekcję Pracy właściwe dla miejsca zaistnienia wypadku. Dalej, już dla każdego wypadku przy pracy, należy powołać zespół powypadkowy, w skład którego wchodzi pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy (albo, jeśli pracodawca nie powierzył takiego obowiązku żadnemu pracownikowi, to specjalista bhp spoza zakładu pracy) oraz społeczny inspektor pracy, a u pracodawcy u którego nie utworzono społecznej inspekcji pracy to przedstawiciel pracowników posiadający aktualne zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w zakresie bhp.

Postępowanie zespołu powypadkowego

Zespół powypadkowy (zawsze dwuosobowy) niezwłocznie przystępuje do ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy dokonując następujących czynności:

• dokonuje oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego maszyn i innych urządzeń technicznych, stanu urządzeń ochronnych oraz bada warunki wykonywania pracy i inne okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku;
• sporządza szkic lub wykonuje fotografię miejsca wypadku;
• wysłuchuje wyjaśnień poszkodowanego, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala;
• zbiera informacje dotyczące wypadku od świadków wypadku;
• zasięga opinii lekarza, a w razie potrzeby opinii innych specjalistów, w zakresie niezbędnym do oceny rodzaju i skutków wypadku;
• zebiera inne dowody dotyczące wypadku;
• dokonuje prawnej kwalifikacji wypadku;
• określa środki profilaktyczne oraz wnioski;
• wykorzystuje materiały zebrane przez organy prowadzące śledztwo lub dochodzenie, jeżeli materiały te zostaną mu udostępnione.

Ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, który miał miejsce na terenie innego zakładu pracy, dokonuje zespół powypadkowy powołany przez pracodawcę poszkodowanego, w obecności przedstawiciela pracodawcy, na którego terenie miał miejsce wypadek. Pracodawca, na którego terenie miał miejsce wypadek, w którym została poszkodowana osoba niebędąca jego pracownikiem, jest obowiązany zapewnić udzielenie pomocy poszkodowanemu, zabezpieczyć miejsce wypadku, zawiadomić niezwłocznie o wypadku pracodawcę poszkodowanego oraz udostępnić miejsce wypadku i niezbędne materiały oraz udzielić informacji i wszechstronnej pomocy zespołowi powypadkowemu ustalającemu okoliczności i przyczyny wypadku.
Zespół powypadkowy sporządza - nie później niż w terminie 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku (choć w uzasadnionych przypadkach termin ten może być przedłużony) - protokół powypadkowy, zapoznaje z nim poszkodowanego lub rodzinę zmarłego pracownika, a następnie dostarcza wraz z całą dokumentacją pracodawcy poszkodowanego do zatwierdzenia. Protokół powypadkowy zatwierdza pracodawca nie później niż w terminie 5 dni od dnia jego sporządzenia lub zwraca niezatwierdzony protokół zespołowi powypadkowemu jeśli poszkodowany lub jego rodzina wniosła zastrzeżenia, albo nie odpowiada on warunkom określonym w rozporządzeniu w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy. W przypadku zwrócenia protokołu w ciągu 5 dni zespół powypadkowy sporządza nowy protokół do którego dołącza ten niezatwierdzony. Zatwierdzony protokół powypadkowy pracodawca niezwłocznie doręcza poszkodowanemu pracownikowi, a w razie wypadku śmiertelnego - członkom rodziny zmarłego pracownika. Protokół powypadkowy dotyczący wypadków śmiertelnych, ciężkich i zbiorowych pracodawca niezwłocznie doręcza również właściwemu inspektorowi pracy.
Każdy pracodawca jest zobowiązany do prowadzenia rejestru wypadków przy pracy.
O uruchomienie maszyn i innych urządzeń technicznych lub dokonaniu zmian w miejscu wypadku decyduje pracodawca w uzgodnieniu ze społecznym inspektorem pracy, po dokonaniu oględzin miejsca wypadku oraz po sporządzeniu, jeśli zachodzi potrzeba, szkicu lub fotografii miejsca wypadku, a w przypadku wypadków śmiertelnych, ciężkich i zbiorowych po uzgodnieniu z inspektorem pracy i prokuratorem.

Podsumowanie

Za podsumowanie niech posłuży krótki schemat postępowania w razie zaistnienia wypadku przy pracy. A w razie jakichkolwiek wątpliwości (np. pytań: czy?, co? i kiedy?) zawsze można zasięgnąć opinii specjalisty ds bhp - najlepiej telefonicznie.

Życzę jednocześnie, by powyższe czynności nigdy nie były wykonywane w waszych firmach
Krzysztof Koterba

Nowości strony obserwuj na: